وبلاگ تخصصی زبان و نگارش دیلماجیو -بنر
Dilmajio A-Z Grammar Glossary Icon
جستجو در دیکشنری
از فلش بالا برای تغییر واژه نامه استفاده کنید

افعال دو مفعولی یا Ditransitive verbs چیست؟

تعریف و معنی Ditransitive verbs :

افعال صرفا یک کلمه ساده نیستند. همان‌طور که در دستور زبان انگلیسی خوانده‌اید، تقریبا تمام کلمات انگلیسی بسته به نقشی که در جمله می‌گیرند و ارتباطشان با دیگر کلمات گروه‌بندی می‌شوند.

فعل کلمه‌ای است که انجام شدن عملی را بیان می‌کند. خود گروه افعال به زیرگروه‌هایی مثل افعال مرکب یا عبارتی “phrasal verbs” و افعال ربطی “linking verbs” تقسیم می‌شود.

افعال گذرا “transitive” افعالی هستند که برای بیان واضح معنی جمله به مفعول نیاز دارند. افعال ditransitive یا دو مفعولی زیرمجموعه افعال گذرا هستند. بعد از این افعال مفعول مستقیم و غیرمستقیم و یا یک مفعول مستقیم و یک مکمل مفعولی می‌آید.

فعل دو مفعولی چیست؟

همان‌طور که از اسمش پیداست، فعل دو مفعولی فعلی است که دو مفعول می‌گیرد. معمولا یکی از این دو مفعول، مفعول مستقیم و دیگری مفعول غیرمستقیم است اما گاهی پیش می‌آید که به جای مفعول غیرمستقیم مکمل مفعولی استفاده شود.

شاید برایتان این سوال پیش بیاید که مفعول گرفتن یک فعل به چه معناست. مفعول گرفتن یعنی برای روشن بودن معنی فعل و معنی جمله لازم است که بعد از فعل یک اسم یا ضمیر بیاید. این اسم یا ضمیر مفعول جمله است. در زیر مثالی از کاربرد فعل دو مفعولی “ditransitive” را در یک جمله می‌بینید:

They must push the boat into the river.

ترجمه: باید قایق را به درون رودخانه هل بدهند.

اگر دقت کنید می‌بینید که با حذف کردن boat معنی جمله ناقص می‌شود و این سوال پیش می‌آید که چه چیزی باید به داخل رودخانه هل داده شود؟

افعال تنها کلماتی نیستند که با توجه به نوع و نقششان در معنی جمله گروه‌بندی می‌شوند. مثلا حروف اضافه را در نظر بگیرید. حرف‌های اضافه هم به گروه‌هایی مثل حروف اضافه جهت و حروف اضافه فضا تقسیم می‌شوند. یادگیری گروه دستوری کلمات به ساختن جملاتی که از لحاظ دستوری درست هستند کمک می‌کند.

مقایسه افعال دومفعولی، افعال گذرا و افعال ناگذر

افعال ditransitive یا دو مفعولی نوعی فعل گذرا هستند. در این کلمه di به معنی “دو” است؛ به این معنی که بعد از این نوع فعل دو مفعول می‌آید. فعل گذرا یا transitive تنها یک مفعول می‌گیرد. به مثال‌های زیر از کاربرد افعال گذرا دقت کنید:

I made pizza for dinner.

ترجمه: من برای شام پیتزا درست کردم.

We all want coffee.

ترجمه: ما همه قهوه می‌خواهیم.

فعل ناگذر یا intransitive فعلی است که برای واضح بودن معنی خود به هیچ مفعولی احتیاج ندارد. در زیر مثال‌هایی از افعال ناگذر را می‌بینید:

Don’t let the thieves escape.

ترجمه: اجازه نده دزدها فرار کنند.

Let’s play in the yard today.

ترجمه: بیایید امروز در حیاط بازی کنیم.

گاهی این که بعضی افعال گذرا باشند یا ناگذر به مفهوم کلی متن یا سخن بستگی دارد. مثلا می‌توانیم مثال آخر را به این صورت تغییر دهیم:

Let’s play soccer in the yard today.

ترجمه: بیایید امروز در حیاط فوتبال بازی کنیم.

افعال دومفعولی که مفعول غیرمستقیم می‌گیرند

در بیشتر موارد یک فعل دو مفعولی یک مفعول مستقیم و یک مفعول غیرمستقیم می‌گیرد. برای یادآوری مفعول‌های مستقیم و غیرمستقیم را به صورت کوتاه و سریع مرور می‌کنیم:

مفعول مستقیم اسمی است که به طور مستقیم عمل فعل را دریافت می‌کند. در مثال زیر مفعول مستقیم پررنگ شده است:

Anna sent a package to Chloe.

ترجمه: آنا یک بسته برای کلوئی فرستاد.

مفعول غیرمستقیم اسمی است که به یکی از سوال‌های زیر درباره مفعول مستقیم پاسخ می‌دهد:

به چه کسی؟

برای چه کسی؟

برای چه؟

در مثال زیر مفعول غیرمستقیم به صورت پررنگ نوشته شده است:

Anna sent a package to Chloe.

ترجمه: در مثال بالا sent یک فعل دو مفعولی است چون بعد از آن دو مفعول مستقیم و غیرمستقیم آمده‌اند.

Attributive ditransitive verbs (فعل دو مفعولی اسنادی)

اگر یک فعل دو مفعولی یک مفعول مستقیم و یک مفعول غیرمستقیم نگیرد، به جای آن یک مفعول مستقیم و یک مکمل مفعولی می‌گیرد. این نوع فعل‌ها افعال دو مفعولی اسنادی نام دارند.

مکمل مفعولی کلمه‌ای است که مفعول مستقیم را نسبت به ارتباطش با فعل معنی و تعریف می‌کند. در زیر مثال‌هایی از مکمل‌های مفعولی به همراه افعال دو مفعولی اسنادی را می‌بینید:

The results made her sad.

ترجمه: نتایج (نمره‌ها) او را ناراحت کردند.

We dubbed Julia Queen of the flowers.

ترجمه: ما به جولیا لقب ملکه گل‌ها را دادیم.

Jason named his truck “The Green Speed Machine.

ترجمه: جیسون کامیونش را ماشین سرعت سبز نامید.

افعال دو مفعولی در وجه مجهول و معلوم

افعال دو مفعولی می‌توانند در دو وجه معلوم و مجهول به کار برده شوند. وجه معلوم به حالتی گفته می‌شود که فاعل عمل فعل جمله را انجام می‌دهد. وجه مجهول حالتی است که در آن عمل فعل روی فاعل انجام می‌شود. مثال:

Dad asked Ali a question.

ترجمه: پدر از علی یک سوال پرسید. (وجه معلوم)

Ali was asked a question by her dad.

ترجمه: از علی توسط پدرش یک سوال پرسیده شد. (وجه مجهول)

سوالات متداول درمورد افعال دو مفعولی

در این قسمت خلاصه‌ای از مفاهیمی که بالاتر خواندیم را در قالب سوالات پرتکرار مرور می‌کنیم.

فعل دو مفعولی چیست؟

فعل دو مفعولی فعلی است که دو مفعول می‌گیرد. معمولا بعد از فعل دو مفعولی یک مفعول مستقیم و یک مفعول غیرمستقیم می‌آید ولی گاهی به جای مفعول غیرمستقیم مکمل مفعولی قرار می‌گیرد.

افعال دو مفعولی چگونه به همراه مفعول مستقیم به کار می‌روند؟

افعال دو مفعولی بیانگر عمل انجام شده روی مفعول مستقیم هستند. مثلا در جمله:

Sarah gave Marco a gift.

ترجمه: سارا به مارکو یک هدیه داد.

در جمله بالا gift مفعول مستقیم است چون چیزی است که داده می‌شود. فعل دو مفعولی می‌گوید که هدیه داده می‌شود و مارکو دریافت‌کننده آن است.

افعال دو مفعولی چگونه به همراه مفعول غیرمستقیم به کار می‌روند؟

یک فعل دو مفعولی بیانگر سفر کامل مفعول مستقیم از فاعل به مفعول غیرمستقیم است. وقتی می‌پرسیم “به چه کسی؟”، “برای چه کسی؟” یا “برای چه؟” پاسخ مفعول غیرمستقیم است. یک فعل دو مفعولی می‌گوید که چگونه مفعول مستقیم به مفعول غیرمستقیم می‌رسد.

فعل دو مفعولی اسنادی چیست؟

فعل دو مفعولی اسنادی فعلی است که بعد از آن مفعول مستقیم و مکمل مفعولی می‌آید. مکمل مفعولی کلمه‌ای است که مفعول مستقیم را تعریف می‌کند یا آن را توضیح می‌دهد. معمولا این توضیح اضافه به خاطر عمل انجام شده توسط فعل است.

افعال دو مفعولی چه تفاوتی با افعال گذرا و ناگذر دارند؟

افعال دو مفعولی با افعال گذرا و ناگذر فرق دارند چون برای انتقال معنی جمله هم به مفعول مستقیم و هم به مفعول غیرمستقیم یا مکمل مفعولی نیاز دارند. برخلاف افعال دو مفعولی افعال گذرا تنها به مفعول مستقیم نیاز دارند و افعال ناگذر برای بیان واضح معنی به هیچ مفعولی احتیاج ندارند.

 



از این واژه نامه:

عبارت وصفی

Adjective phrase

عبارات وصفی یکی از انواع عبارت‌هایی هستند که روزانه در مکالمات و…

جمله‌واره وصفی

Adjective Clause

clause یا همان relative clause نوعی از جمله‌واره وابسته است که برای…

افعال دو مفعولی

Ditransitive verbs

افعال صرفا یک کلمه ساده نیستند. همان‌طور که در دستور زبان انگلیسی…