•تعریف و معنی indirect object :
در دستور زبان انگلیسی مفعول غیرمستقیم کلمه یا عبارتیست که مفعول مستقیم را دریافت می‌کند یا از آن تاثیر می‌پذیرد. به مثال زیر توجه کنید:
ترجمه: “مادر به بچه‌ها کیک داد.”
Cake مفعول مستقیم و مفعول غیرمستقیم the children هستند که کیک را می‌خورند.
اگر هنوز هم مفهوم مفعول غیرمستقیم را درک نکرده‌اید شما تنها نیستید! معمولا یادگیری مفعول غیرمستقیم به دلیل ارتباط خیلی نزدیکی که با مفعول مستقیم دارد سخت است و باعث می‌شود دانش‌آموزان دچار اشتباه شوند.
این مقاله کمک می‌کند تا مفعول غیرمستقیم را به خوبی بفهمید و آن را از مفعول مستقیم تشخیص دهید. مثال‌های زیادی که در ادامه از مفعول غیرمستقیم می‌بینید به شما کمک می‌کند کاربرد آن را بهتر یاد بگیرید.
مفعول غیرمستقیم چیست؟
اگر اول مبحث مفعول مستقیم را یاد بگیرید، یادگیری مفعول غیرمستقیم به مراتب آسان‌تر خواهد شد. مفعول مستقیم یک اسم است که عمل فعل جمله را دریافت می‌کند. اما مفعول غیرمستقیم اسمی است که خود این مفعول مستقیم را دریافت می‌کند یا به عبارتی از آن تاثیر می‌پذیرد.
ترجمه: جوناس توپ را به علی پاس داد.
در این جمله passed فعل است و Jonas فاعل؛ چون Jonas کسی هست که کار فعل را انجام می‌دهد. The ball مفعول مستقیم است چون کار فعل را دریافت می‌کند و پاس داده می‌شود. Ali نیز مفعول غیرمستقیم جمله است چون توپ (مفعول مستقیم) را دریافت می‌کند.
مفعول غیرمستقیم فقط در جمله‌هایی کاربرد دارد که از قبل مفعول مستقیم داشته باشند. البته ممکن است که یه جمله فقط مفعول مستقیم داشته باشد. مثال:
ترجمه: جوناس توپ رو پاس داد.
مفعول‌های غیرمستقیم به دلیل وابستگیشان به مفعول‌های مستقیم فقط همراه افعال گذرا “transitive” استفاده می‌شوند. اما نکته مهم و کمی پیچیده این است که همه افعال گذرا مفعول غیرمستقیم نمی‌گیرند فقط دسته خاصی از این افعال که ditransitive verbs (افعال دوگذرا) نام دارند میتوانند مفعول غیرمستقیم بگیرند.
از کجا بفهمیم که یک فعل مفعول غیرمستقیم میگیرد یا نه؟ در زیر چند مورد از پرکاربردترین افعال ditransitive را مشاهده می‌کنید. یادتان باشد که افعال دوگذرا نیازی به مفعول غیرمستقیم ندارند و میتوانند به تنهایی یا فقط به همراه مفعول مستقیم هم در جملات ظاهر شوند.
- Ask (خواستن، پرسیدن)
- Bring (آوردن)
- Buy (خریدن)
- Get (گرفتن، رسیدن)
- Give (دادن)
- Hand (دادن)
- Introduce (معرفی کردن)
- Loan (قرض دادن)
- Owe (بدهکار بودن، مدیون بودن)
- Pass (پاس دادن)
- Promise (قول دادن)
- Read (خواندن)
- Sell (فروختن)
- Send (فرستادن)
- Show (نشان دادن)
- Sing (آواز خواندن)
- Teach (یاد دادن)
- Tell (گفتن)
- Throw (پرت کردن)
نحوه تشخیص مفعول غیرمستقیم در جملات
شما میتوانید مفعول غیرمستقیم را با پرسیدن این که (چه کسی یا چه چیزی مفعول مستقیم را دریافت می‌کند؟) پیدا کنید. در مثال بالا چه کسی ball (مفعول مستقیم) را دریافت می‌کند؟ Ali آن را دریافت می‌کند پس علی مفعول غیرمستقیم جمله است.
مفعول غیرمستقیم تنها میتواند بلافاصله بعد از فعل و قبل از مفعول مستقیم قرار گیرد.
مفعول غیرمستقیم اغلب با مفعول حرف اضافه اشتباه گرفته می‌شود؛ مخصوصا وقتی هردوی آنها به سوال (چه کسی یا چه چیزی مفعول مستقیم را دریافت می‌کند؟) پاسخ می‌دهند. می‌توانیم مثال بالا را به این صورت تغییر دهیم:
ترجمه: جوناس توپ را به علی پاس داد.
این جمله از نظر دستور زبان درست است و با مثالی که بالاتر مشاهده کردید هم‌معنی است. اما از نظر نحوی Ali دیگر مفعول غیرمستقیم نیست بلکه مفعول یک حرف اضافه مستقل است. دو جمله با یک معنی ولی با ترکیب دستوری متفاوت.
این که جمله خود را با مفعول غیرمستقیم بنویسید یا مفعول حرف اضافه، کاملا سلیقه‌ایست و به سبک نوشتاری شما بستگی دارد. استفاده از مفعول غیرمستقیم آسان‌تر و صریح‌تر است (در این جملات کلمات کمتری به کار می‌روند).
از این رو استفاده مفعول غیرمستقیم در سبک‌های نوشتاری مینیمالیست و تندنویسی توصیه می‌شود. از طرف دیگر استفاده از مفعول حرف اضافه تاکید و تمرکز بیشتری روی مفعول جمله دارد و مکان قرارگیری آن را در جمله کنترل می‌کند.
با گذاشتن این مفعول در آخر جمله میتوانید کمی هیجان به معنی جمله اضافه کنید.
عبارات مفعول غیرمستقیم
مفعول‌های غیرمستقیم میتوانند یک اسم یا یک عبارت اسمی باشند.
ترجمه: من به او کمی پول قرض دادم.
در این جمله him مفعول غیرمستقیم است چون کسی است که مفعول مستقیم money را دریافت می‌کند. ولی اگر بخواهیم همین جمله را بازتر کنیم و بیشتر توضیح بدهیم:
ترجمه: من به دوست قدبلند و بلوند دوازده ساله‌ام کمی پول قرض دادم.
در این جمله مفعول غیرمستقیم عبارت my tall, blonde friend of twelve years است.
ضمایر مفعولی غیرمستقیم
تا حالا به تفاوت I و me توجه کرده‌اید؟ در انگلیسی دو نوع ضمیر داریم: ضمایر فاعلی و ضمایر مفعولی. در مفعول‌های غیرمستقیم هم درست مانند مفعول‌های مستقیم از ضمایر مفعولی استفاده می‌شود.
اگر ضمایر فاعلی و مفعولی را فراموش کرده‌اید برای یادآوری سریع به جدول زیر نگاه کنید:
| ضمایر فاعلی | ضمایر مفعولی |
| I | me |
| you | you |
| he/she/they/it | him/her/them/it |
| we | us |
| you (plural) | you (plural) |
| they | them |
به‌علاوه اگر فاعل و مفعول غیرمستقیم در جمله یکی باشند بهتر است که از reflexive pronoun “ضمیر انعکاسی” (myself، yourself، themselves و…) به‌عنوان مفعول غیرمستقیم استفاده کنیم. در این حالت فاعل میتواند مفعول مستقیم را به خودش برگرداند.
ترجمه: از خودم پرسیدم: «من چرا اینجا هستم؟»
She promised herself [that] she wouldn’t cry.
ترجمه: او به خودش قول داد که گریه نکند.
مقایسه مفعول غیرمستقیم با مفعول مستقیم
درک تفاوت بین مفعول مستقیم و غیرمستقیم میتواند برای کسانی که زبان مادریشان انگلیسی نیست دشوار باشد. زیرا این دو نوع کلمه شباهت زیادی دارند و در جمله نیز در کنار هم قرار می‌گیرند.
به یاد داشته باشید که مفعول غیرمستقیم برای آمدن در جمله نیازمند مفعول مستقیم است اما مفعول مستقیم به مفعول غیرمستقیم نیاز ندارد و میتواند به تنهایی در جمله ظاهر شود. پس اگر بغیر از مفعول حرف اضافه تنها یک مفعول دیگر در جمله وجود داشته باشد، بی شک یک مفعول مستقیم است.
اگر در جمله دو مفعول وجود داشته باشد از خودتان بپرسید: «کدام یک از آنها کار فعل را دریافت می‌کند و کدام یکی مفعول دیگر را دریافت می‌کند؟». مفعول مستقیم کار فعل را دریافت می‌کند و مفعول غیرمستقیم خود مفعول مستقیم را دریافت می‌کند. پس اگر یکی از آنها را در جمله تشخیص دهید تشخیص دیگری از روی معنی کار آسانی است.
مثال‌هایی از کاربرد مفعول غیرمستقیم
برای یادگیری بهتر مفعول غیرمستقیم بهتر است که کاربرد آنها را در جملاتی که به طور روزمره با آنها سروکار داریم ببینید. در زیر مثال‌هایی از کاربرد آنها را در ادبیات و سخنان مشاهیر می‌بینید. در جملات زیر مفعول مستقیم به صورت پررنگ نوشته شده و زیر مفعول غیرمستقیم خط کشیده شده است.
ترجمه: تو به هرکسی که تا حالا به تو اعتماد به نفس داده است بدهکار هستی.
“Ask me no questions, I’ll tell you no lies.”
ترجمه: از من سوال نپرس چون قرار نیست به تو دروغ بگویم.
“Don’t ever tell anybody anything. If you do, you start missing everybody.”
ترجمه: هیچوقت به کسی چیزی نگو. اگر بگویی شروع به از دست دادن همه میکنی.
“Sing us a song, you’re the piano man.”
ترجمه: برایمان آواز بخوان، تو مرد پیانویی هستی.
“Give a man a fish, you feed him for a day. Teach a man to fish, you feed him for a lifetime.”
ترجمه: اگر به کسی یک ماهی بدهی او را برای یک روز سیر کرده‌ای اما اگر به او ماهیگیری یاد بدهی او را برای یک عمر سیر کرده‌ای.
“She generally gave herself very good advice, (though she very seldom followed it).”
ترجمه: او معمولا خودش را خوب نصیحت می‌کرد (اگرچه کم‌تر پیش می‌آمد که به حرف خودش گوش کند).
