•تعریف و معنی Intransitive :

فعل ناگذر یا لازم “intransitive” فعلی است که مفعول مستقیم نمی‌‌گیرد. به عبارت دیگری این فعل کاری روی کسی یا چیزی انجام نمی‌‌دهد. تنها کاری که می‌‌کند این است که فاعل را در جمله شرکت دهد.

در مقابل افعال ناگذر، افعال گذرا یا متعدی (transitive) قرار دارند. یک فعل گذرا می‌‌تواند مفعول مستقیم بگیرد.

به چه چیز خندیدند؟ هیچ! پس در اینجا laughed فعل ناگذر است.

آن‌‌ها چه چیز را پیدا کردند؟ گنج را. پس found فعل گذرا است.

فعل گذرا یک فاعل می‌‌گیرد تا معنای آن را کامل کند.

معنی «گرفتن مفعول مستقیم» چیست؟

یک فعل ناگذر مفعول مستقیم نمی‌‌گیرد. حالا بیایید معنی این جمله را با مثالی ببینیم:

اینجا Laugh فعل ناگذر یا لازم است چون مفعول مستقیم نمی‌‌گیرد. شما نمی‌‌توانید چیزی را بخندید!

در اینجا told فعل گذرا یا متعدی است و مفعول مستقیم آن a joke است. شما می‌‌توانید چیزی را بگویید یا تعریف کنید. مثلا می‌‌توانید lie، joke یا story بگویید.

می‌‌توانید مفعول مستقیم فعل را با خواندن فعل و پرسیدن what? یا whom? تشخیص دهید. اگر پرسیدن این سوال‌‌ها بعد از فعل معنی نمی‌‌دهد، احتمالا فعلی که می‌‌بینید یک فعل ناگذر است. مثال: (فعل با رنگ متمایز مشخص شده است)

چه چیزی را بگیرد؟ اتوبوس را. فعل caught گذرا است چون مفعول مستقیم دارد.

disappeared what? چه چیز را ناپدید شد؟ در اینجا what معنی نمی‌‌دهد. پس فعل ناگذر است چون مفعول مستقیم نگرفته است.

مثال‌‌هایی از افعال ناگذر

در این قسمت مثال‌‌های بیشتری از افعال ناگذر یا لازم را می‌‌بینید. در این مثال‌‌ها اگر بعد از فعل سوال what? را بیاورید، جوابی دریافت نمی‌‌کنید چون مفعول مستقیم وجود ندارد. پس تمامی فعل‌‌های زیر ناگذر هستند.

در این مثال demonstrated یک فعل ناگذر است. هرچند این فعل می‌‌تواند در معنی دیگر خود گذرا هم باشد. مثلا در جمله he demonstrated the story. “او داستان را تعریف کرد” Demonstrated یک فعل گذرا است و مفعول مستقیم آن the story است.

مثال‌‌هایی از افعالی که هم می‌‌توانند گذرا باشند هم ناگذر

بعضی افعال می‌‌توانند گاهی گذرا باشند و گاهی ناگذر. مثال:

از آنجایی که walks روی کسی یا چیزی انجام نمی‌‌شود این فعل ناگذر است.

حالا این مثال را با مثال زیر مقایسه کنید:

این فعل walks مفعول مستقیم the dog را دارد. پس در اینجا فعل گذرا است. بعضی فعل‌‌ها بسته به معنی که با آن استفاده می‌‌شوند می‌‌توانند گذرا یا ناگذر باشند.

اینجا مثال دیگری می‌‌بینیم:

سوال: ?played what چه چیزی بازی کردند؟ hide and seek “قایم باشک”

افعال ناگذر وجه مجهول ندارند

از آنجایی که این افعال مفعول مستقیم نمی‌‌گیرند، پس نمی‌‌توانند شکل مجهول داشته باشند. مثال:

فعل fall شکل مجهول ندارد.

مثال دیگر:

فعل happen ناگذر است.

Happen مجهول نمی‌‌شود.

مثال‌‌های بالا را با مثال زیر که جمله‌‌ای با فعل گذرا است مقایسه کنید.

فعل bake گذرا است.

این فعل گذرا می‌‌تواند مجهول شود.

ناگذر به چه معنی است؟

ناگذر یعنی فعلی که گذرا (به مفعول) نیست. پس برای فهمیدن معنی ناگذر اول لازم است معنی گذرا را بفهمیم. اصطلاح گذرا از این ایده به وجود آمده که عمل باید از یک فعل گذر کند و به یک مفعول برسد تا معنی جمله کامل شود.

وقتی عمل از فعل به یک مفعول گذر نمی‌‌کند، معنی جمله ناقص می‌‌ماند.

در اینجا عمل فعل bought از آن گذر کرده به  مفعول carpet رسیده و معنی جمله کامل شده است.

در جملات دارای افعال ناگذر، معنی جمله بدون حضور مفعول کامل است.

Snores ناگذر است. فعل ناگذر فقط فاعل لازم دارد.