•تعریف و معنی Object pronoun :
ضمیر مفعولی فاعل جمله نیست بلکه مفعولی است که معمولا به نوعی از فاعل جمله تاثیر می‌پذیرد. شاید این تعریف در ابتدا کمی برایتان مبهم باشد اما اگر به مکالمات روزمره دقت کنید می‌بینید که روزانه در مکالمات و مکاتبات انگلیسی خود تعداد زیادی از این ضمایر را به راحتی استفاده می‌کنید.
تعریف ضمایر مفعولی
همان‌طور که می‌دانید ضمایر کلماتی هستند که برای جلوگیری از تکرار یک اسم در جمله به کار می‌روند. ضمیر مفعولی نیز نوعی ضمیر شخصی است که معمولا در نقش مفعول جمله استفاده می‌شود یعنی می‌تواند مفعول مستقیم فعل، مفعول غیرمستقیم یا مفعول حرف اضافه جمله باشد. این ضمایر در همه این نقش‌های ذکر شده همیشه در حالت مفعولی “objective case” ظاهر می‌شوند.
ضمیر مفعولی کلمه‌ای است که در جمله جایگزین یک اسم می‌شود. این اسم نمی‌تواند فاعل جمله باشد؛ بلکه باید نقش دستوری مفعول را در جمله داشته باشد یعنی کلمه‌ای باشد که عمل فعل جمله را دریافت می‌کند. به ضمایر مفعولی objective pronoun نیز گفته می‌شود.
روش شناسایی و تشخیص اسم مفعول (object noun) در جمله
اگر می‌دانید چگونه باید مفعول را در جمله تشخیص دهید، تشخیص ضمیر مفعولی برایتان آسان خواهد بود. برای تشخیص مفعول در جملات، ابتدا فعل و فاعل جمله را شناسایی و در ذهن خودتان آن‌ها را از سایر کلمات جمله جدا کنید. هم فاعل و هم مفعول جمله اسم یا ضمیر هستند.
فاعل کلمه‌ای است که کار فعل را انجام می‌دهد اما مفعول، اسم یا ضمیری است که کار فعل را دریافت می‌کند یا به عبارتی کار فعل روی آن انجام می‌گیرد. بعد از دانستن همه این‌ها تشخیص ضمیر مفعولی آسان‌تر هم می‌شود؛ هر مفعولی که اسم نباشد، ضمیر مفعولی است.
مثلا برای تشخیص اسم مفعول در جمله زیر باید ابتدا تشخیص دهید که کدام کلمه عمل فعل را دریافت می‌کند.
ترجمه: کوین بستنی را خورد.
Kevin فاعل جمله است و گزاره جمله ate the ice cream است. فعل ate و ice cream اسم مفعولی است.
نکته: ضمایر مفعولی هم درست مانند ضمایر فاعلی می‌توانند مفرد یا جمع، مونث، مذکر یا دارای جنسیت خنثی باشند. اگر جنسیت مشخص باشد از ضمیر مفعولی مونث یا مذکر استفاده می‌کنیم اما اگر ضمیر مفعولی به آب و هوا، دما، زمان، اشیای بی‌جان، یک کودک یا جانوری با جنسیت نامشخص اشاره کند از ضمیر خنثی it استفاده می‌شود.
جایگزینی ضمیر مفعولی با اسم مفعولی
بعد از شناسایی اسمی که نقش مفعول را در جمله دارد، جایگزینی آن با ضمیر مفعولی مناسب کار بسیار آسانی است. در مثال بالا می‌توان به جای کلمه ice cream از ضمیر مفعولی استفاده کرد.
ترجمه: کوین آن را خورد.
نقش‌های دستوری به کار رفته در این جمله دقیقا مانند جمله بالا است با این تفاوت که در آن به جای اسم (ice cream) از ضمیر مفعولی استفاده شده است. به بیان ساده‌تر ضمیری که در این جمله می‌بینید تحت تاثیر اسم اصلی یا فاعل جمله است.
مقایسه ضمایر مفعولی با ضمایر فاعلی
یک نکته مهم درمورد مثال بالا: ضمیر مفعولی به کار رفته شده به جای ice cream ضمیر it است که کاملا درست است؛ اما مشکل از آنجایی پیش می‌آید که it هم ضمیر مفعولی است هم ضمیر فاعلی. مثال:
ترجمه: آن فیلم موردعلاقه من است.
I like to watch it. (ضمیر مفعولی)
ترجمه: من دوست دارم آن را تماشا کنم.
در جمله اول کلمه it نقش فاعل جمله را دارد. در جمله دوم it مفعول جمله است. بجز it ضمایر دیگر چنین شرایطی را ندارند. مثال:
ترجمه: او انسان فوق‌العاده‌ای است.
Emily wants to meet him. (ضمیر مفعولی)
ترجمه: امیلی می‌خواهد او را ملاقات کند.
در مثال اول he ضمیر فاعلی است. در مثال دوم همان‌طور که می‌بینید به نظر می‌رسد که him به همان شخص اشاره دارد ولی ضمیری با نقش متفاوت است. در این جمله him یک ضمیر مفعولی است.
ضمیر مفعولی it
هنگام استفاده از it به‌عنوان ضمیر مفعولی دقت داشته باشید که it فقط در صورت استفاده شدن در جمله و متن مناسب است که معنی درستی می‌دهد. درواقع لازم است که خواننده یا شنونده بلافاصله بعد از ذکر ضمیر it تشخیص بدهد که مرجع ضمیر آن چیست و به چه چیزی اشاره دارد. برای درک بهتر این موضوع دو مثال زیر را باهم مقایسه کنید:
ترجمه: او روی آن نشسته است.
در این مثال احتمالا خواننده نمی‌داند که نامه به چه چیزی اشاره دارد.
ترجمه: کاغذ روی مبل است. او روی آن نشسته است.
دراین مثال مشخص است که it درجمله دوم به paper اشاره دارد.
چگونه ضمایر مفعولی را ایجاد کنیم؟
معمولا دانش‌آموزان با ضمایر فاعلی بیشتر از ضمایر مفعولی آشنا هستند چون در همان مراحل ابتدایی آموزش زبان تدریس می‌شوند. در جدول زیر ضمایر مفعولی را با ضمایر فاعلی معادلشان می‌بینید.
| ضمیر فاعلی | ضمیر مفعولی |
| I | Me |
| You | You |
| He | Him |
| She | Her |
| It | It |
| We | Us |
| You | You |
| They | Them |
همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید ضمایر فاعلی و مفعولی هم مشخصاتی مثل عدد (مفرد/جمع)، جنسیت (مونث، مذکر، خنثی) را دارند.
نکته: ضمایر مفعولی بعد از فعل و حرف اضافه قرار می‌گیرند. در مکالمات غیررسمی می‌توان از آن‌ها به‌عنوان جواب کوتاه نیز استفاده کرد. مثال:
ترجمه: چه کسی کیک را خورد؟ من.
کاربرد ضمایر مفعولی
از ضمایر مفعولی برای موارد زیر استفاده می‌شود:
- برای جلوگیری از تکرار یک ضمیر فاعلی یا اسم.
- در جملات بعد از حروف اضافه (به‌عنوان مفعول حرف اضافه).
مثال‌هایی از کاربرد ضمایر مفعولی در انگلیسی
در زیر مثال‌هایی را می‌بینید که در آن‌ها ضمیر مفعولی برای جلوگیری از تکرار ضمیر فاعلی یا یک اسم آمده و بعد از فعل قرار گرفته است. در همه این مثال‌ها ضمایر مفعولی به صورت bold (پررنگ) مشخص شده‌اند.
ترجمه: او فرد خیلی خونسردی است اما گیر کردن در ترافیک او را دیوانه می‌کند.
Her daughter is 7 years old. She takes her to school every morning.
ترجمه: دختر او 7 سال دارد. او هر روز صبح او را به مدرسه می‌برد.
Are you free tonight? I wanted to ask you out.
ترجمه: امشب وقتت آزاد است؟ می‌خواستم پیشنهاد بدهم باهم بیرون برویم.
We have 3 children. We take them to the park every weekend.
ترجمه: ما 3 فرزند داریم. ما هر آخر هفته آن‌ها را به پارک می‌بریم.
Jack took her to work Monday.
ترجمه: جک دوشنبه او را به محل کارش رساند.
Will you please tell him to come in?
ترجمه: ممکن است به او بگویید که بیاید داخل؟
He told us a lie about where he was Saturday.
ترجمه: او درمورد این که شنبه کجا بوده به ما دروغ گفت.
Their grandparents gave them candy and their teeth are just fine.
ترجمه: پدربزرگ و مادربزرگ به آن‌ها شکلات می‌دادند و دندان‌های آن‌ها سالم هستند.
در زیر مثال‌هایی از کاربرد ضمایر مفعولی بعد از حروف اضافه را می‌بینید. در همه این مثال‌ها ضمایر مفعولی به صورت bold (پررنگ) مشخص شده‌اند.
ترجمه: به من نگاه نکن.
This invitation is for you.
ترجمه: این دعوت‌نامه برای تو است.
According to her, you are late.
ترجمه: به گفته او تو دیر کرده‌ای.
She talks to us every day.
ترجمه: او هر روز با ما صحبت می‌کند.
خلاصه
ضمایر مفعولی برای بیان این که چه چیزی تحت تاثیر فاعل جمله قرار دارد و همچنین برای جلوگیری از تکرار به کار می‌روند. این ضمایر در جنس و عدد (شخص) باهم تفاوت دارند و بعد از فعل یا حرف اضافه قرار می‌گیرند.
ضمایر مفعولی me، you، her، him، it، us وthem هستند. مثال:
ترجمه: سگ‌های من وقتی آن‌ها را به پیاده‌روی می‌برم خیلی خوشحال می‌شوند.
Them به my dogs اشاره دارد.
ترجمه: من درمورد تو با او حرف زدم.
Him به جای اسم یک شخص به کار رفته است.
