یکی از سوالاتی که این روزها ذهن بسیاری از افراد رو به خود مشغول کرده اینه که ” بهترین روش تدریس زبان انگلیسی به کودکان کدومه؟” این روزها با توجه به اهمیت یادگیری زبان به خصوص زبان انگلیسی، یاد گرفتن یه زبان جدید از جمله مسائل مهمی هستش که ذهن مربیان و معلمان زبان و حتی والدین رو به خودش مشغول کرده.
یادگیری یه زبان جدید به خصوص برای کودکان ممکنه کمی چالش برانگیز باشه. برای بعضی از افراد این امر طبیعی به نظر می‌رسه اما برای بعضی از افراد دیگه ممکنه مثل یه مبارزه و یا یه فرآیند طولانی باشه.
خوشبختانه، هیچ روش واحدی برای آموزش زبان انگلیسی وجود نداره که همیشه درست باشه! برای همین شما هیچ وقت نمیتونین یه جواب مطلق برای این که کدوم رویکرد بهترین و تنها روش آموزش زبان انگلیسی به کودکان هستش رو پیدا کنین!
انتخاب سبک آموزشی مناسب به مهارت‌ها و توانایی‌های کودکان بستگی داره. بنابراین در ادامه، چندتا ایده‌ی جدید در مورد نحوه یادگیری یه زبان جدید و نحوه انتخاب روش صحیح آموزش زبان انگلیسی به کودکان رو فهرست کردیم.
کدام روش برای تدریس زبان انگلیسی به کودکان بهتر است؟
والدینی که دغدغه‌ی یادگیری زبان فرزندانشون رو دارن اغلب از خودشون می‌پرسن که چطور میشه زبان انگلیسی رو به کودکانشون آموزش بدن؟ آیا روش یا رویکرد خاصی وجود داره؟ در واقع پاسخ این سوال هم بله هست و هم خیر!!!
قطعا انتخاب یه روش ساده‌تر برای آموزش زبان انگلیسی به بچه‌ها امتیاز ویژه‌ای داره. اولاً اینکه حفظ توجه و تمرکز کودکان خردسال کمی دشواره. پس عملا می‌تونیم بگیم روش‌هایی که قصد دارن کودک زبان آموز رو پشت میز بنشونن تا به صحبت‌های معلم گوش بده، برای اونا مناسب نیست!
دوما، باید بگیم که کودکان به خصوص پیش از شروع مدرسه، اطلاعات رو متفاوت‌تر از بزرگسالان حفظ می‌کنن. اونا دارای یه ویژگی ذهنی بزرگ به نام حافظه غیر ارادی هستن که وقتی درگیر بازی و فعالیت میشن، به صورت غیرارادی فعال میشه.
سوما، مکانیسم‌های دریافت اطلاعات نیز برای بچه‌ها متفاوت هستش. اونا جذب چیزهایی میشن که بیشتر بهش علاقه دارن و توجهشون رو جلب میکنه، مثل رنگ‌های روشن و جیغ، وسایلی که شکل و شمایل غیر معمول دارن، چیزهای اسرار آمیز و هر موردی که بتونه در ذهن اونا یه معما ایجاد کنه!
بر اساس این عوامل، معلم‌ها، مدرسان و مربیان سعی دارن که با روش‌ها و تکنیک‌های مناسب زبان انگلیسی رو به کودکان آموزش بدن. در قسمت زیر به چگونگی تدریس زبان انگلیسی به کودکان و بعضی از بهترین روش‌ها اشاره می‌کنیم.
۱. رویکرد مبتنی بر وظیفه (Task-based approach )
طبق این روش، مدرس می‌تونه وظایفی رو بر عهده‌ی کودکان قرار بده تا اونا بر اساس شایستگی‌ها، مهارت‌ها و توانایی‌هاشون در طی انجام این کارها زبان انگلیسی رو هم یاد بگیرن. وظایفی که به کودکان حین آموزش محول میشه باید بر اساس موقعیت‌های واقعی باشه که در زندگی روزمره جریان داره. برای اینکه این روش موثر واقع بشه، لازم هستش تا مدرس نیازها و انتظارات کودک رو به خوبی درک کنه و اونا رو برطرف کنه.
۲. رویکرد پروژه محور (Project-based approach )
یکی دیگه از روش های تدریس زبان انگلیسی به کودکان که در سال‌های اخیر نسبتا موفق بوده، تدریس بر پایه پروژه و فعالیت هستش. اوایل، این روش بیشتر برای بزرگسالان استفاده می‌شد، اما طی 10 سال گذشته، مربیان شروع به استفاده از رویکردهای پروژه محور برای بچه‌های کوچکتر و کودکان پیش دبستانی کردن.
این یه روش تحقیقاتیه و هدف اون توسعه مهارت‌های زبانی و تفکر خلاق هستش. بعد از تموم شدن هر مبحث، کودک باید روی یه پروژه کار کنه و در مورد موضوع مورد علاقه‌اش به زبان انگلیسی (با جملات کوتاه و ساده) صحبت کنه. به عنوان مثال:
- my favorite food
- My pet is…
با استفاده از فلش کارت و عکس، این روش می‌تونه خیلی جذاب و سرگرم کننده باشه و به خاطر سپردن کلمات و عبارات‌های جدید رو آسان‌تر کنه.
۳. رویکرد مبتنی بر بازی (The Gamification method)
بازی‌ها رایج‌ترین ابزار برای درگیر کردن بچه‌ها و آسون‌تر شدن فرایند یادگیری هستن. جذاب بودن محتوای بازی سبب میشه تا کودک خود به خود به زبان انگلیسی هم جذب بشه. هر بازی قوانینی داره که شرکت‌کننده‌ها باید به اون پایبند باشن.
بازی به بچه‌ها این فرصت رو میده تا هم تمرین فیزیکی داشته باشن و هم بتونن با سایر افراد ارتباط برقرار کنند. یادگیری زبان از طریق بازی برای بچه‌ها آسون‌تره و اونا می‌تونن کلمات و سایر اجزای زبان رو سریعتر حفظ کنن و حتی خودشون شروع به استفاده در گفتار خود کنن.
۴. استفاده از کوئست ها در فرآیند تدریس (Using quests in the teaching process)
کوئست‌ها در واقع شبیه به مراحل بازی هستن و از محبوب‌ترین ابزارهای مدرن آموزش به حساب میان که جزو روش تدریس انگلیسی به کودکان قرار گرفتن. کلمه “کوئست” به معنی ماجراجوییه و این به این معناست که کودک طی فرایند یادگیری زبان با چالش‌ها و معماهایی روبرو میشه که باید با استفاده از یادگیری مرحله به مرحله زبان انگلیسی اونا رو حل کنه!
معمولاً کوئست‌ها طوری ساخته میشن که کودک رو وادار کنند مسیر خاصی رو دنبال کنه و برای رفتن به مرحله بعد حتما مرحله‌ی فعلی رو بگذرونه به طوری که هر مرحله می‌تونه اون رو به هدف اصلی نزدیکتر کنه.
یکی از نمونه‌هایی که میشه پیشنهاد کرد اپلیکیشن محبوب Duolingo هستش که برای یادگیری زبان‌های مختلف استفاده میشه.
کل فرآیند یادگیری با Duolingo بر اساس کوئست و پشت سر گذاشتن چالش‌های مختلفه. این اپلیکیشن مراحل مختلفی داره که باید با توجه به سطح زبانی به صورت روزانه تکمیل بشه. کوئست‌ها به افراد و به خصوص به کودکان کمک می‌کنن تا در فرایند یادگیری ثبات داشته باشن.
۵. فعالیت‌های فیزیکی در طول آموزش (The Total Physical Response (TPR) method)
استفاده از فعالیت‌های فیزیکی و بدنی بیشتر در آموزش زبان انگلیسی به کودکان پیش دبستانی توصیه میشه. با این رویکرد نه فقط ذهن بلکه کل بدن درگیر فرآیند یادگیری میشه و همین مورد سبب میشه تا هماهنگی بین ذهن و بدن شکل بگیره و فرایند آموزش سریعتر پیش بره.
در این روش هم تمرکز بر روی قدرت شنیداری و هم فعالیت بدنی زبان آموز هستش. به طور کلی می‌تونیم بگیم که این روش دوتا هدف رو دنبال میکنه:
- اول اینکه کودک با این روش معنای کلمات خارجی رو سریعتر از روش‌های یادگیری سنتی تشخیص میده
- دوم اینکه به طور غیرارادی و ناخودآگاه ساختار زبان رو یاد می‌گیره
در این روش گرامر به طور مستقیم آموزش داده نمیشه، بلکه کودک به طور غیرارادی، در حالی که شعر‌ها و داستان‌ها رو با زبان بدن پیش می‌بره به راحتی یاد می‌گیره.
۶. روش های تعاملی (Interactive methods)
یادگیری از طریق تعامل و ارتباط با دیگران بخشی جدایی ناپذیر از آموزش زبان انگلیسی به کودکان و بزرگسالان هستش.
از اون جایی که افراد از بدو تولدشون به دنبال برقراری ارتباط با دیگران هستن، این تعامل در زبان انگلیسی بین معلم (یا والدین) و کودک باید همیشه برقرار باشه. چنین رویکردی به کودکان و حتی به بزرگسالان کمک میکنه تا به طور غیرمستقیم زبان رو یاد بگیرن، در حالی که دارن در فعالیت‌های مختلف شرکت می‌کنن.
۷. آموزش زبان به روش تئاتر و نمایش (Theatricalization or dramatization)
اجرای تئاتر به زبان انگلیسی روش تدریس مورد علاقه بسیاری از معلم‌ها و فعالیت مورد علاقه بسیاری از زبان آموزا است. بچه‌ها می‌تونن به راحتی خودشون رو در دنیای شاهزاده‌ها و شاهزاده خانم‌ها، جادوگرای پلید و فرشته‌های نجات، موجودات جادویی و سرزمین‌های اسرارآمیز غوطه‌ور کنند. بچه‌ها توانایی این رو دارن که به سرعت وارد داستان بشن، خودشون رو جای شخصیت‌های داستان بزارن و به راحتی بدون اینکه خودشون متوجه بشن به فرایند یادگیری زبان بپیوندن.
آموزش زبان انگلیسی با روایت افسانه‌های انگلیسی، داستان‌های کوتاه، آوردن عروسک‌ها و سایر امکانات و وسایل مربوط به نمایش و تئاتر امکان پذیره! و بسیار هم در بین معلمان زبان انگلیسی روش پرطرفداری هستش.
۸. تکنیک تکرار با فاصله‌های زمانی (Spaced repetition technique)
تکنیک تکرار با فاصله، روشی هستش که با اهداف مختلفی انجام میشه. از اهداف تکرار در فرایند تدریس زبان انگلیسی میشه به فاصله انداختن بین مطالب قبلی و مطالب جدید و همچنین حفظ بخش عظیمی از اطلاعات در حافظه اشاره کرد. مهم نیست که آموزش برای چه رده‌ی سنی باشه، مهم اینه که تکرار در هر گروه سنی چه کودک و چه بزرگسال لازمه!
در تحقیقات علمی، به مسئله‌ی تکرار اهمیت زیادی داده میشه، چرا که تکرار مکرر به حافظه کمک میکنه تا اطلاعات موجود رو حفظ کنه. وقتی که چیز جدیدی یاد می‌گیریم، تکرار منظم در فواصل زمانی به ما کمک میکنه تا درصد قابل توجهی از مطالب رو به خاطرمون بسپاریم.
برای عملی کردن این روش آموزشی، گفته میشه که باید واژگان، قواعد و دستور زبان یا همون گرامر که یاد گرفتیم رو با فاصله‌ی زمانی تمرین کنیم. برای تعیین این فاصله زمانی میشه گفت که اول، می‌تونیم یه ساعت بعد از آموزش و بعد از اون یه روز، سپس یه بار در هفته و بعد از اون به صورت ماهانه مطلب رو تکرار کنیم تا در ذهن ما نهادینه بشه.
۹. یادگیری به صورت آنلاین (Online learning)
یاد گرفتن زبان انگلیسی به صورت آنلاین، یکی از بروزترین و پرطرفدارترین روش‌های آموزشیه که دستاورد قرن بیست و یکم هستش. این تکنیک انواع مختلفی داره که باید اونا رو در نظر بگیرین، مثل تورهای مجازی، وب‌گردی و استفاده از عنصرهای مبتنی بر بازی. تدریس زبان انگلیسی به روش آنلاین حتی می‌تونه ترکیبی از موارد گفته شده باشه و سرعت آموزش رو تا حد زیادی بالا ببره.
دقت داشته باشین که حتی اگه از تکنیک‌های آموزشی مدرن مثل آموزش آنلاین با زبان مادری هم استفاده کنین، مهمه که دائماً مهارت‌های ارتباطی رو به زبان انگلیسی تمرین بشه. برقراری ارتباط بر اساس موقعیت‌های واقعی زندگی، همیشه در فرآیند یادگیری یه زبان جدید حائز اهمیته. کودکان هم از این قضیه مستثنی نیستن و می‌تونن به راحتی از طریق آموزش آنلاین، زبان انگلیسی رو یاد بگیرن.
۱۰. رویکرد طبیعی در آموزش (The natural approach )
نحوه ی تدریس زبان انگلیسی به کودکان با این رویکرد به صورتی هستش که زبان‌آموزا معمولاً قبل از یادگیری نوشتن به یه زبان خارجی، صحبت کردن رو یاد می‌گیرن. این روش در واقع بر ارتباط و تعامل خود به خود در زبان مقصد تمرکز داره. البته نیازه که محیطی برای این رویکرد فراهم بشه. مثلا برای این تکنیک در کلاس درس باید موقعیت‌هایی مثل موقعیت‌های زندگی واقعی شبیه سازی بشه تا کودک بتونه به خوبی ارتباط برقرار کنه و زبان رو در محیطی نسبتا واقعی یاد بگیره.
تماس با افراد بومی زبان یا معلم‌هایی که به خوبی زبان انگلیسی صحبت می‌کنن می‌تونه به زبان آموزا کمک کنه. این رویکرد برای دانش‌آموزها گروه‌های سنی پایین خیلی ایده‌آله، اما به شرطی که با یه نظم و قانون خاص پیش بره و همیشه فرصت برای صحبت آزادانه افراد فراهم بشه.
سخن پایانی
در پایان باید بگیم که روش تدریس زبان انگلیسی به کودکان، به تکنیک‌ها و متدهای بالا محدود نمیشه! مواردی بسیاری وجود داره که می‌تونیم از طریق اون‌ها به روش های خلاقانه تدریس زبان انگلیسی به کودکان دست پیدا کنیم. از اونجایی که افراد مختلف با همدیگه متفاوت هستن، انتخاب بهترین روش تدریس زبان انگلیسی برای کودکان، گره‌ای هستش که به دست معلم‌ها باز میشه. معلم باید بتونه با توجه به زبان‌اموزای خودش و همچنین شرایط اونا بهترین تصمیم رو بگیره.
سوالات متداول (FAQ)
- بهترین روش تدریس زبان انگلیسی به کودکان کدومه؟
- رویکرد مبتنی بر وظیفه
- رویکرد پروژه محور
- رویکرد مبتنی بر بازی
- استفاده از کوئست‌ها در فرآیند تدریس
- فعالیت‌های فیزیکی در طول آموزش
- روش های تعاملی
- آموزش زبان به روش تئاتر و نمایش
- تکنیک تکرار با فاصله‌های زمانی
- یادگیری به صورت آنلاین
- رویکرد طبیعی در آموزش
- روش تدریس زبان انگلیسی به کودکان به روش آنلاین به چه صورتی انجام میشه؟
این رویکرد انواع مختلفی داره اما محبوب‌ترین اونا موارد زیر هستن:
- تورهای مجازی
- وب گردی
- استفاده از عنصرهای مبتنی بر بازی
- آیا می‌تونیم یه روش تدریس زبان انگلیسی موثر برای همه‌ی کودکان پیدا کنیم؟
قطعا خیر، از اونجایی که افراد مختلف با همدیگه متفاوت هستن و شرایط اونا نسبت به دیگری فرق داره نمیشه یه روش تدریس زبان انگلیسی موثر برای همه‌ی کودکان پیدا کرد.
- رویکرد طبیعی در آموزش به چه معنی هستش؟
رویکرد طبیعی در آموزش به این معنی هستش که زبان‌اموز در معرض زبان قرار بگیره و محیط کلاس درس برای اون به شکل موقعیت‌های واقعی زندگی شبیه سازی بشه و تدریس و یادگیری در این بستر انجام بشه.
- چرا اکثر کودکان آموزش زبان به روش تئاتر و نمایش رو دوست دارن؟
از اونجایی که کودکان قوه‌ی تخیل فوق‌العاده‌ای دارن، به راحتی می‌تونن خودشون رو در دنیای افسانه‌ها و داستان‌ها تصور کنن و یادگیری اونا عمیق‌تر اتفاق بیفته.
